Çin, son yıllarda Hollywood çatısı altındaki Amerika'lı film şirketlerini satın alarak ve ülkenin sinema sektörünün ticari hacmini kullanarak Hollywood üzerindeki etkisini daha çok artırıyor.
Çin'in sinema sektöründen pay almaya çalışan yabancı şirketler Pekin yönetimiyle ters düşmemek için filmlerin oyuncu, senaryo ve diyalog gibi içeriklerinde değişikliğe gidiyor.
Çin'in 1980 yıllarında uyguladığı dışa açılım politikasıyla yabancı sinema yapımlarına kapıları aralamasından sonra 1993 yapımı "Kaçak" filmi 1994 yılında Çinli seyirciyle buluşan ilk Hollywood filmi oldu. Çin hükümeti, 1994 yılından beri ülkede yayınlanacak yıllık yabancı film sayısına kota uyguladı.
1994 yılında ve 1999 yılına kadar yıllık 10 filme izin verilirken Çin'in 1999 yılında Dünya Ticaret Örgütü'ne katılımıyla birlikte kota 20'ye çıkarıldı. 2012 yılında yıllık 34 filme yükseltilen kota, Pekin yönetimi 2016 yılından beri kültürel değişimi teşvik etmeye yönelik tutumu nedeniyle bazı yıllar 40'a ulaştı.
Çinli firmalar Amerika'lı şirketler için milyarlarca dolar ödedi
Ülkede sinema sektörünün kalkınması için yatırımlar yapan Çin'de sinema salonu sayısı geçen yıl itibariyle 80 bini geçerken, Çinli şirketler de Hollywood çatısı altındaki film yapımcısı şirketlerin hisselerini çoğunu ya da tamamını satın almak için harekete geçti.
Bu bağlamda Çinli eğlence ve gayrimenkul devi Dalian Wanda Group firması, 2015 yılında "Jurassic World" filmlerinin yapımcısı "Legendary Entertainment" firmasını 3,5 milyar dolara satın aldı.
Çin'in metal üretim firmalarından Anhui Xinke New Materials de 2016 yılında "Ölümcül Tuzak ve Sınırsızlar Kulübü" gibi Oscar ödüllü filmlerin yapımcısı "Voltage Pictures"un hisselerinin yüzde 80'ini 351 milyon dolara devraldı.
Tang Media Partners firması Amerika'lı aktör Mel Gibson'un rol aldığı "Savaş Vadisi" başta olmak üzere çok sayıda filmin yapımcısı "IM Global" firmasının hisselerinin çoğunu satın aldı.
Çin'de sağlık, sigorta ve turizm alanlarında faaliyetleriyle tanınan Fosun International da 2014 yılında "Studio 8" firmasının çoğunluk hisselerini 200 milyon dolara aldı.
Hollywood, Çin'i rahatsız edecek senaryo ve unsurları değiştiriyor
Çin, satın aldığı firmalar üzerinden Hollywood'da etkilerini artırırken, Hollywood çatısı altındaki yapımcı şirketler de yıllık 8 milyar dolar gişe hasılatına ulaşan Çin'in sinema pazarından pay almak için Pekin yönetimini rahatsız edecek oyuncu, senaryo, diyalog ya da sahneleri çıkarmak durumunda kalıyor. Aksi halde film Çin'de gösterime giremiyor.
Bu çerçevede ilki 1994 yılında çekilen ve başrol oyuncusunun bir sahnede giydiği montta Japonya ile Tayvan bayrakları yer alan "Maverick" filminin bu yıl "Top Gun: Maverick" adıyla çekilen versiyonunda bu bayraklara yer verilmedi.
"Bir Zamanlar Hollywood'da" filmi Çinli Kung Fu ustası ve aktör Bruce Lee ile alakalı bir sahne nedeniyle Çin'de gösterime giremedi.
Filmin yönetmeni Quentin Tarantino 2020 yılında basına yaptığı açıklamada, filmde Çinli yetkililerin, Lee'nin filmde yeterince kahraman gibi yansıtılmadığı ve ilgili sahnelerin düzenlenmesini istediğini, kendisinin bunu reddettiğini söyledi.
Hollywood, filmlerinde Çin'i "kurtarıcı" olarak öne çıkarıyor
Çin'in 2021 yılında 7,3 milyar dolara ulaşan sinema gişe hasılatı Amerika’lı film yapımcılarının iştahını kabartırken, film şirketleri Çin'i "kurtarıcı" olarak öne çıkarıyor.
Bu kapsamda 2009 yılında gösterime giren "2012 yılı: Dünyanın Sonu" filminde senaryoya göre insanlığın büyük çoğunluğu yok olma tehlikesiyle karşılaşırken, Çin'in geliştirdiği devasa gemiler geride kalan insanları kurtarıyor. 2015 yılında gösterime giren Marslı filminde ise NASA'nın Mars’ta mahsur kalan astronotunu, Çin'in gönderdiği bir roketle kurtarılıyor.
Hollywood'un bu yıl gösterime giren "Uncharted" filmi ise bir sahnesinde Çin'in Güney Çin Denizi'nin yüzde 80'ini üzerinde hak iddia ettiği ve bu bölgeyi 9 kesik çizgi ile gösterdiği tartışmalı haritaya yer verdiği gerekçesiyle Filipinler'de yasaklandı.
Hollywood çatısı altındaki yapımcı firmalar, Çin'in yıllık 34 yabancı film kotasını aşmak için Çinli firmalarla ortak çalışma yolunu seçiyor.
Söz konusu kota çerçevesine giren filmlerde yapımcı şirketler gişe hasılasının yüzde 25'ünü alırken, ortak yapımlarda yabancı firmaların payı yüzde 43'e çıkıyor. "Looper" ve "Transformers: Kayıp Çağ" gibi yüksek bütçeli bilim kurgu filmleri ortak yapım filmlerden birkaçını oluşturuyor.
Amerika'lı şirketler Çin'de yayınlanan filmlerden 2018 yılında 1,8 milyar dolar, 2019 yılında 2,1 milyar dolar gişe hasılatı elde ederken, bu tutar Çin'in yerli filmlerinin sektördeki ağırlığını artırması ve Kovid-19 salgının etkisi nedeniyle 2021 yılında 700 milyon dolara geriledi.