Türkiye Ürün İhtisas Borsası Genel Müdürü Ali Kırali, Tahıl Koridoru Anlaşması'nda Rusya tarafının 2 ay daha süre uzatımına itiraz etmediğini açıklamasıyla jeopolitik riskin hasat başına ertelendiğini belirterek, "2022 yılı temmuz ayından beri global emtia fiyatlarında düşüş trendi var. Amerika ve Avrupa vadeli işlem fiyatları gerilerken, fiyatlar son 1 yılın en düşük seviyelerinde seyrediyor. Tahıl Koridoru'nda sürenin uzatılmasıyla fiyatların gevşemeye devam etmesi beklenmekte."
Koridorda süre uzatımı için görüşmelerin sürdüğüne işaret eden Kırali, "Yapılan görüşmelerde Tahıl Koridoru Anlaşması'nda Rusya 2 ay daha süre uzatımına itiraz etmediğini açıkladı. Buğday, arpa gibi tahıl ürünlerinde genel olarak mayıs ayı sonu olan hasat başlangıcı dikkate alındığında jeopolitik risk hasat başına ertelendi. Rusya önemli bir stokla 2023 hasadına girecek, 2023 rekoltesini de iyi beklemekteler. Bu nedenle mayıs ayı sonundaki görüşmelerde Rusya'nın tarımsal ihracatında normalleşme sürecine geçilmesi ve yasakların kaldırılması yönünde ısrarcı olması belirleyici olacak."
Kırali, Tahıl Koridoru Anlaşması'nın küresel gıda krizinin aşılmasında önemli rol oynadığının altını çizerek, "2022 yılı Temmuz ayından beri global emtia fiyatlarında düşüş trendi var. Amerika ve Avrupa vadeli işlem fiyatları gerilerken, fiyatlar son 1 yılın en düşük seviyelerinde seyrediyor. Karadeniz Tahıl Koridoru'nda sürenin uzatılmasıyla fiyatların gevşemeye devam etmesi beklenmekte."
Amerika Tarım Departmanının (USDA) dünya buğday üretimi tahminini 5 milyon ton artırarak 789 milyon tona yükselttiğine dikkati çeken Kırali, geçen yıl 100 milyon ton buğday üretimiyle rekor kıran Rusya'nın 2023'te bu seviyelerde üretim gerçekleştireceğinin tahmin edildiğini belirtti. Kırali, Rusya açısından söz konusu ürünlerin ihracatının normalleştirilmesinin önemli olduğunu söyledi.
Hububat fiyatları geriliyor
Kırali, FAO Gıda Fiyat Endeksi'nin Mart 2022-Şubat 2023 döneminde peş peşe 11 ay boyunca gerilediğini ifade ederek, global ölçekte kuraklığa rağmen olumlu rekolte beklentilerinin arz üzerindeki endişeleri bir parça giderdiğini söyledi. Kırali, "Borsamızda ekmeklik buğdayda işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatı geçen hafta (6-10 Mart) kilogram başına 6,48 lira olarak gerçekleşti. 13 Mart 2023 Pazartesi işlemlerinin ortalaması ise kilogram başına 6,45 lira seviyesinde. Mısırda geçen hafta ortalaması 5,41 lira iken dün itibarıyla 5,36 lira seviyesinde. Arpada işlem ortalaması geçen hafta 5,72 lira iken dün 5,67 lira olarak hesaplandı. Yurt dışında Türkiye'de fiyatlar düşme eğiliminde."
Ali Kırali, bahar yağışlarının devam etmesi durumunda Türkiye'de hububat rekoltesinin artmasını beklediklerini, bu yıl hasat zamanına kadar fiyatların gevşemeye devam edeceğini dile getirdi.
Toprak Mahsulleri Ofisinin genellikle mayıs ve haziran aylarında, arpa-buğday hasadı başında destekleme alım fiyatını açıkladığına işaret eden Kırali, bunun hububat fiyatlarında önemli rol oynayacağını bildirdi.
Tahıl Koridoru'ndan şimdiye kadar 24 milyon ton tahıl taşındı. Bunların yüzde 40'ı Avrupa'ya, yüzde 30'u Asya'ya, yüzde 13'ü Türkiye'ye, yüzde 12'si Afrika'ya ve yüzde 5'i Orta Doğu'ya gönderildi.