Sağlık Bakanlığı, ücretsiz kanser taramalarından daha çok kişinin faydalanabilmesi için hayata geçirilen Kanser Randevu Sistemi'ni ülke genelinde aile hekimlerinin kullanımına açtı.
Dünya Sağlık Örgütünün 4 Şubat 2021 yılında açıkladığı son verilerde bu kanser türünün tüm yeni tanı konulan kanserlerin yüzde 11,7'sini oluşturduğu ve bu oranla ilk sıraya yükseldiği bildirildi.
En sık görülen kanser türleri içinde meme kanserini yüzde 11,4 ile akciğer, yüzde 10 ile kalın bağırsak, yüzde 7,3 ile prostat, yüzde 5,6 ile de mide kanseri izliyor.
Sağlık Bakanlığı, meme dokusunda yer alan hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile ortaya çıkan meme kanserine karşı ülke genelinde kapsamlı tarama programları yürütüyor. Bu taramalarla hastalığın erken evrede teşhisi ve tedavisine olanak sağlanıyor.
Kanser Randevu Sistemi aile hekimlerinin kullanımına açıldı
Türkiye'de meme, kolorektal ve serviks kanserleri taramaları Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) ile Aile Sağlığı Merkezleri tarafından ücretsiz yapılıyor. 41 mobil araçla da kanser tarama hizmeti veriliyor.
Bakanlık, vatandaşların kanser taramalarına katılımını daha çok artırmak ve ücretsiz tarama hizmetlerinden kişinin faydalanmasını sağlamak için pilot uygulama olarak hayata geçirilen Kanser Randevu Sistemi'ni bir süre önce Türkiye genelindeki aile hekimlerinin kullanımına açtı.
Bu sistemle aile hekimleri, hedef nüfuslarındaki kişileri arayıp kanser taramasına davet edecek. Taramayı kabul edenlere taramanın yapılabileceği merkezler hakkında bilgi verilip, randevuları oluşturulacak. Randevu bilgileri kişilerin cep telefonlarına SMS'le de iletilecek.
6 ayda 4 milyon kanser taraması yapıldı
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Kovid-19 salgınının etkilerinin azalmaya başladığı 2021 yılında 4,4 milyon kanser tarama hizmeti verilirken, bu yılın sadece ilk 6 ayında 4 milyon tarama gerçekleştirildi. Bunların 1,3 milyonunu meme kanseri taramaları oluşturdu.
Tüm kanserlerde olduğu gibi meme kanseri riskinin azaltılmasında sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite, kilo kontrolü, sigara ve alkol kullanımından uzak durma büyük önem taşıyor.
Emzirmenin meme kanserinden koruduğuna dair birçok çalışma bulunduğu için tüm annelerin bebeklerini en az 2 yıl emzirmeleri öneriliyor.
Bayanlarda erkeklerden 100 kat daha fazla meme kanseri görülüyor
Meme kanserinde yaşam şekliyle ilişkili değiştirilebilir risk faktörleri içinde çok kilolu ya da obez olmak, yeterli fiziksel aktivite yapmamak, sigara içmek, hiç doğum yapmamış ilk doğumunu 35 yaşından sonra yapmış olmak, menopoz sonrası 2 yıldan uzun süreyle hormon ilacı kullanmak ve alkol tüketimi sıralanıyor.
Bayanlarda erkeklerden 100 kat daha çok meme kanseri görülüyor. Özellikle 40 yaş ve üzerinde meme kanseri riski artıyor. BRCA1, BRCA2 genlerine sahip olmak, ailede meme kanseri öyküsünün bulunması, erken adet görmeye başlanılması, menopoza 55 yaşından sonra girilmesi, göğse radyoterapi alınması riski artıran etkenler arasında yer alıyor.
Meme kanserinde yaşam şekliyle değiştirilebilen risk faktörlerinin ortalama yüzde 62,8, değiştirilemeyen risk faktörlerin yüzde 37,2 olarak saptandığı belirtiliyor.
40-69 yaş arasındaki bayanlar iki yılda bir mamografi çektirmeli
Bayanların 20 yaşından itibaren her ay düzenli olarak kendi meme muayenelerini yapmaları, bu bölgede oluşabilecek değişikliklerin erken fark edilmesini sağlıyor.
40-69 yaş arası bayanlara yılda bir defa meme muayenesi için doktora gitmeleri, iki yılda bir de mamografi çektirmeleri tavsiye ediliyor. Bu yaş grubundaki bayanların mamografi ile taramaları ücretsiz olarak gerçekleştiriliyor.
Her hastanın tedavisi farklılık gösteriyor ve tedavi kararında hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunlarının olup olmaması gibi birden çok faktör rol oynuyor.
Meme kanseri tedavisinde özellikle hastalık erken teşhis edildiğinde yüzde 90 ve daha yüksek hayatta kalma başarısı yakalanıyor. Tedavide cerrahi, ışın tedavisi (radyoterapi) ve ilaç tedavisi (kemoterapi) gibi farklı seçenekler uygulanıyor.
Memede ve koltuk altında ağrısız zamanla büyüyen bir yumru, meme ve meme ucunda ağrı, akıntı, kaşıntı, memede portakal kabuğu görünümü gibi belirtilerde mutlaka bir genel cerrahi uzmanına muayene olunması gerekiyor.
Bakanlık Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kanser Dairesi Başkanlığı web sitesinden meme kanseri ve diğer kanserler için dokümanlara ulaşılabiliyor, ayrıca "Hangi Tarama Bana Uygun" linki üzerinden en yakın tarama merkezleri hakkında bilgi alınabiliyor.
