Nisan ayında birçok olumsuz haber akışının arka arkaya gelmesi dünya borsalarında düşüş eğilimini beraberinde getirirken, Borsa İstanbul BIST 100 endeksi dünya borsalarının önemli düşüş yaşandığı ayda yüzde 8,83 yükselişle aylık bazda kapanış rekoru kırarak küresel piyasalardan pozitif yönde ayrıştı.
Fed'in enflasyonla mücadele etmek için gittikçe şahinleşen para politikası, Çin'de devam eden Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna savaşı gibi nedenler başta olmak üzere risk algısını yükselten birçok etken nisan ayında pay piyasalarını baskıladı.
Amerika'da son 40 yılın en yüksek seviyesine çıkan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Fed'i şahinleşmeye zorlaması tahvil ve pay piyasalarında son yılların en güçlü satış baskısının arkasındaki ana etken oldu.
Fed üyelerinin yoğun sözle yönlendirmelerine sahne olan nisan ayında politika faizindeki artış oranına dair piyasa beklentileri sert şekilde yukarı yönlü revize edildi.
Tahvil piyasalarında gelecek dört toplantı için en az 50 baz puanlık politika faizi artışı beklentisi bütün varlıklarda fiyatlamaları etkiledi.
Şahinleşen Fed'le birlikte Amerika'nın uzun dönemli tahvil faizleri son 3 yılın, dolar endeksi son 20 yılın en yükseğine çıkarken, pay piyasaları bu durumdan negatif etkilendi.
Nisan ayında MSCI gelişmiş ülkeler endeksi yüzde 8,5 gerileyerek Mart 2020 yılından beri en kötü performansını sergilerken, MSCI gelişmekte olan ülkeler endeksi yüzde 5,8 azalışla son 9 ayın en sert düşüşü yaşandı.
Nasdaq endeksindeki düşüş son 14 yılın en güçlü aylık değer kaybı olarak kayıtlara geçerken, S&P 500 ve Dow Jones endekslerindeki gerileme de Mart 2020 yılından beri bu en sert satış baskısı yaşandı.
Aylık bazda Nasdaq endeksi yüzde 13,26, S&P 500 endeksi yüzde 8,80 ve Dow Jones yüzde 4,91 değer kaybetti.
Brezilya ve Meksika borsaları da Amerika'da öncülüğündeki satıcılı seyre katılarak Mart 2020 yılında en kötü performansını sergilerken, Brezilya'da Ibovespa endeksi yüzde 10,10 ve Meksika'da Mexbol endeksi yüzde 9,1 geriledi. Arjantin'de S&P Merval endeksi de nisanda yüzde 3 düştü.
Mayıs ayında belirsizlikler sürebilir
Analistler, dünya genelinde aniden ortaya çıkan enflasyon baskılarının özellikle emtia ve gıda fiyatları üzerinden etkili olmayı sürdürdüğünü belirterek, merkez bankalarının sıkılaşan politika duruşlarının pay piyasaları üzerindeki baskıya yılın geri kalanında devam edebileceğini söyledi.
Fed'in mayıs ayında toplantısında alacağı karar ve yönlendirmelerinin piyasaların yönü üzerinde belirleyici olacağını söyleyen analistler, Fed'in henüz bilanço küçültme adımlarına başlamadığını, söz konusu adımların piyasalardaki likiditeye etkisinin pay piyasaları için bir başka önemli etken olduğunu bildirdi.
Analistler, tahvil piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in haziran toplantısındaki faiz artışı beklentilerinin 50 ile 75 baz puan arasında değiştiğine dikkati çekerek, piyasaların mayıs ayındaki makroekonomik verilerde enflasyondaki seyre dair ipuçlarına karşı daha hassas olabileceğini dile getirdi.
Amerika'da özellikle Nasdaq endeksinin bu durumdan en çok etkilenebilecek şirketleri bünyesinde bulundurduğunu kaydeden analistler, Amerika pay piyasalarında belirsizliklerin mayıs ayında devam edebileceğini söyledi.
Analistler, teknik açıdan Amerika pay piyasalarının kritik bölgelere indiğini aktararak, halihazırda test edilen seviyelerin destek olarak çalışmaması durumunda satışların derinleşebileceği uyarısında bulundu.
Bölgesel riskler de görünümü zorlaştırıyor
Avrupa Merkez Bankası henüz Fed ile aynı dili konuşmaktan geri durması ve para politikasındaki sıkılaşma için acele etmemesi Avrupa pay piyasaları için baskıları sınırlasa da Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaş ve savaşın getirdiği belirsizlikler risk algısının yüksek seyretmesine neden oluyor.
Tarihinin en yüksek enflasyonuyla karşı karşıya olan Avrupa'da enflasyon görünümünü olumsuz etkileyebilecek gelişmelerin ECB'yi beklenen daha önce parasal sıkılaştırmaya yönlendirebileceği korkusu piyasalardaki en önemli risk unsuru olarak fiyatlanıyor.
Analistler, nisanda küresel bazda güçlenen şahin politikaların yanı sıra bölgesel risklerin de pay piyasalarının seyri üzerinde etkili olarak satış ağırlıklı bir seyir izlendiğini belirterek, mayıs ayı ve yılın devamı için de şimdilik risk algısının güçlü olduğunu ve piyasalarda yön arayışının devam edebileceğini söyledi.
Çin'de Kovid-19 salgınının küresel bazda tedarik zincirini tehdit ederek fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturduğuna dikkati çeken analistler, Çin pay piyasaların da salgınla birlikte nisan ayında en çok değer kaybeden borsaların başında geldiğini dile getirdi.
Analistler, ülke genelinde artan yasakların makroekonomik görünümü olumsuz etkilemek koşuluyla risk iştahını düşürdüğünü aktararak, buna karşın Çin Merkez Bankası'nın (PBoC) beklenen destekleyici adımları atmaktaki çekimser tutumunun Çin piyasalarındaki satıcılı seyri derinleştirdiğini bildirdi.
Bu gelişmelerle Avrupa ve Asya'da pay piyasaları çoğunlukla nisan ayında satıcılı bir seyir izlerken, İngiltere'de FTSE 100 endeksi sınırlı yükselişle yüzde 0,38, Rusya'da RTS endeksi yüzde 5,88 değer kazandı.
Almanya'da DAX endeksi nisan ayında yüzde 2,20 gerilerken, 2018 yılından beri ilk defa dört ay peş peşe değer kaybetti. Bu dönemde Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,89 ve İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 3,07 düştü.
Çin'de Şangay bileşik endeksi nisan ayında bir ara Haziran 2020 yılından beri en düşük seviyeye inse de kayıplarını kısmen telafi ederek, nisan ayını yüzde 6,31 azalışla tamamladı.
Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 3,50, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2,24, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 4,13, Hindistan'da Sensex endeksi yüzde 2,57 ve Avustralya'da S&P 200 endeksi 0,77 değer kaybetti.